Pequenos pasos fronte o Alzheimer

O alzheimer é unha enfermidade caracterizada pola diminución das funcións intelectuais da persoa, cunha consecuente perda da memoria e deterioro do pensamento. Segundo un estudo realizado con ratos, as persoas con alzheimer esquecen as caras ou onde gardaron obxectos porque o seu cerebro non consegue atopar onde arquivou eses recordos

Isto contradí a idea de que xa nas primeiras fases do alzheimer o cerebro non é capaz de aprender. Tamén apunta que a estimulación cerebral pode mellorar temporalmente a memoria dos pacientes nas primeiras etapas da enfermidade.

A investigación parte dunha publicación anterior do neurocientífico do Instituto de Tecnoloxía de Massachusetts (MIT). O ano pasado o seu equipo demostrou que en certos tipos de amnesia os recordos si que se almacenan, pero o problema reside en saber como recuperalos.

Actualmente é posible manipular os recordos en ratos. Así  Tonegawa e os seus colaboradores probaron a súa teoría usando dous grupos de roedores, uns sans e outros con mutacións xenéticas que provocan as primeiras fases do alzheimer. Os ratos modificados xeneticamente desenvolven placas de proteína amiloide no cerebro e tamén acaban perdendo os seus recordos da mesma maneira que sucede nos enfermos de alzheimer.

Nunha primeira fase do estudo, os investigadores demostraron a perda de memoria colocando aos ratos nunha caixa na que recibían descargas eléctricas. Uns días despois, os ratos normais aprenderon a temer a caixa. Pero os ratos transxénicos non, porque esqueceron recibir as descargas.

Nunha segunda fase, os científicos usaron a optoxenética para engadir unha proteína sensible á luz ás neuronas do hipocampo dos roedores, que son as que almacenan os recordos traumáticos recentes. Unha vez inseridos, estes xenes producen unha proteína capaz de activar ou desactivar as neuronas a través da luz. Ao facelo, observaron que os ratos modificados xeneticamente eran capaces de asociar a habitación á descarga eléctrica.

Cando posteriormente, diseccionaron os cerebros dos animais, atoparon que a estimulación a través da luz láser creara máis conexións entre o hipocampo e a cortiza entorrinal, conexións que se perden a medida que a enfermidade de Alzheimer progresa. Con todo, os investigadores cren que a técnica só funcionaría durante uns meses en ratos, ou dous ou tres anos en seres humanos, antes que a enfermidade avance o suficiente como para borrar este tipo de melloras.

Esta teoría sobre como o alzheimer afecta o cerebro coincide cos síntomas que se observan nos pacientes. Un enfermo de alzheimer primeiro esquece recordos novos, como onde aparcou o seu coche. A medida que a enfermidade empeora, outras partes do cerebro destrúense e iso implica que tamén se vexa afectada a memoria a longo prazo e esquézanse, por exemplo, os nomes de membros da familia.

Estes descubrimentos poden axudar a atopar un mecanismo de estimulación máis específico, sobre todo cando se consiga comprender o que sucede cos recordos ao saír do hipocampo. Varios científicos, xa están a implantar este tipo de dispositivos de microestimulación da cortiza entorrinal en pacientes epilépticos con lesións cerebrais, coa esperanza de que, algún día, consíganse restaurar os recordos.

Crese que o momento de poñer a proba a microestimulación en grupos reducidos de enfermos de alzheimer debería chegar pronto. Aínda que é importante levar a cabo máis traballos previos con modelos animais, sobre todo con primates, para atopar formas de aliviar os síntomas dos pacientes que están a sufrir.