O efecto Coriolis

O 19 de setembro cumplíronse cento sesenta e oito anos da morte de Gaspard-Gustave de Coriolis, un enxeñeiro e matemático francés que estudou a dinámica do xiro das máquinas.

En 1835 explicou matematicamente o efecto que rematou por levar o seu nome (efecto Coriolis). Descríbea como un compoñente suplementario á forza centrífuga experimentada por un corpo en movemento relativo a un referencial en rotación.

Que é o efecto Coriolis?

Un obxecto, ao desprazarse sobre calquera sistema que rota, sofre unha aceleración adicional producida por unha forza perpendicular ao movemento. O resultado que provoca esta forza-aceleración sobre o obxecto é unha desviación do seu percorrido que dá lugar a unha traxectoria curva. En realidade non é unha forza real senón unha forza inercial ou ficticia que se aprecia cando se observa desde fora do sistema que está rotando.

Os principais efectos aprécianse cando se estuda o movemento de masas de aire ou de auga seguindo os meridianos terrestres. Os ventos ou correntes oceánicas desvíanse acelerando na dirección de xiro (leste) se van cara aos Polos, e ao contrario (oeste) se van cara ao Ecuador. Esto serve para seguir e predecir os desprazamentos das borrascas e os anticiclóns e das correntes mariñas.

Unha aclaración, non inflúe para nada nos remuíños que se forman cando a auga cae por un burato ou unha tuberia, porque estes funcionan a unha escala moi pequena. É unha falsa crenza a de que a auga xira en distinto sentido no hemisferio norte e no sur. Nos fixemos un experimento. De 58 desaugadoiros observados, 25 xiran cara á esquerda e 33 cara á dereita. Fai a proba na túa casa.

A causa do sentido de xiro pode depender de moitos factores: a forma interna da tubería, o xeito de entrar a auga nela...

Achegamos un video onse se ve o efecto sobre unha tuberia lisa e grande nunha presa de California, onde se supón que o efecto Coriolis debería ser máis forte.